Chris is onvermoeibaar in het ons tonen hoe mooi het landschap en cultuurhistorie is van dit landschap. Ga je weer mee?
Sauwerd Wetsinge Pelgrimage
Rondwandeling Sauwerd, Hekkum, Reitdiep, Wetsingerzijl, Wetsingersluis, Groot Wetsinge, Klein Wetsinge. Circa 9 km
Sauwerd.
Sau betekent in het Germaans graszode en werd is de verbastering van wierde. Is reeds 2600 jaar bewoond. Bij Sauwerd splitst het spoor uit Groningen in twee richtingen naar Delfzijl en naar de Eemshaven. Wie de trein naar deze oorden neemt weet volgens de overlevering de wereld daar te zijn dichtgeplakt met kranten.
Hekkum.
Het gehucht is ontstaan op een wierde, waarlangs de oude dijk van het Reitdiep loopt. De kronkel die het Reitdiep hier maakte werd in 1661 afgesneden toen het Reitdiep ter plaatse werd rechtgetrokken.
Wetsingerzijl (1636) en Wetsingersluis (1876).
Herstel van de oude monumentale draaibrug en sluis werden onderdeel van de plannen om het negentiende-eeuwse karakter van het Reitdiep in stand te houden. De draaibrug wordt benut als fietsbrug op de fietsroute Winsum-Noordhorn, onderdeel van het herinrichtingsplan Middag-Humsterland en maakt onderdeel uit van het Pieterpad.
Plasdras gebieden.
Veel gronden rondom het Reitdiep zijn in eigendom van Het Groninger Landschap dat ook plasdrasgebieden heeft ingericht om een aantrekkelijker gebied te worden voor weidevogels. De boeren pachten het land van het Groninger Landschap maar dat wordt aan strenge eisen gebonden v.w.b. gebruik kunstmest en er mag niet gemaaid worden voor 15 juni om de kuikens van de weidevogels te beschermen.
Groot Wetsinge.
Al vanaf de derde eeuw v.chr. werd de wierde van Wetsinge bewoond. Deze wierde vormt een onderdeel van een cluster van wierden langs de oostelijke oever van de rivier de Hunze. De plaats Wetsinge bestaat uit Klein Wetsinge en Groot Wetsinge waarbij, anders dan de naam doet vermoeden, Klein Wetsinge iets groter is dan Groot Wetsinge. Waarschijnlijk staat ‘groot’ voor ‘hoog’ aangezien Groot Wetsinge op de wierde ligt. Officieel is Groot Wetsinge geen dorp maar een buurtschap, aangezien het geen kerk meer heeft. De oorspronkelijk 11e of 12e eeuwse kerk is in 1840 afgebroken en vervangen door een nieuwe kerk in Klein Wetsinge. De plek waar de oude kerk in Groot Wetsinge heeft gestaan is nog goed te zien, de contouren worden door stenen paden aangegeven. Naast deze plek staat de voormalig pastorie (‘weem’) van Groot Wetsinge.
Voorts staat er een herbouwde kosterij die waarschijnlijk oorspronkelijk uit het einde van de 16e, begin 17e eeuw stamt. Hier werd vroeger les gegeven aan de kinderen van het dorp. In 1970 was het gebouw erg in verval geraakt In 1973 werd de resterende bouwval steen voor steen afgebroken met de bedoeling weer te worden opgebouwd bij het Hogeland museum in Warffum. Dat gebeurde. Het toenmalige ministerie van CRM bepaalde echter dat het gebouw weer op zijn oude plek terug moest komen en ook dat gebeurde. De stenen werden weer overgebracht uit Warffum en in 1989 verrees daarop de kosterij op haar oude plek in Groot Wetsinge.
Klein Wetsinge.
De kerk heeft nu deels een horecafunctie en is in de nok uitgerust met een soort vogelkijkhut die over het houten tongewelf heen bereikbaar is met een mooi panoramisch beeld van het Reitdieplandschap. Volgens de gevelsteen is dit zaalkerkje van 1840.
De huidige kerk moest de in 1840 afgebroken kerken van Sauwerd en Groot Wetsinge vervangen. Het orgel is in 1914 door J. Doornbos geplaatst; in 1984 en 1985 zijn er pogingen gedaan het orgel weer bespeelbaar te maken, maar dat is uiteindelijk niet gelukt omdat de windlade te slecht bleek te zijn.
Molen.
De unieke koren- en pelmolen werd in 1944 van een zeer moderne pelinrichting met onderaandrijving voorzien die uiteindelijk in 1952 geheel werkend werd opgeleverd. Het is de meest moderne pellerij op windkracht die er in Nederland is. De inrichting vormt als het ware de overgang van het pellen op windkracht naar de huidige industriële verwerking. Het voorhuis van de boerderij naast de molen is plek van de vroegere sarrieshut. Hierin woonde tot 1855 de ambtenaar(sarrie) die de belasting op het gemaal inde.
